تا به حال به این فکر کردهاید که چه چیزهایی برای راهاندازی یک کسبوکار ضروری است؟ هرچه برای شروع و ادامه مسیر یک بیزنس به آنها احتیاج داریم در مفهومی به نام منابع کلیدی کسب و کار خلاصه میشود.
منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار، یکی از مفاهیم پایهای و کاربردی است. اگر در آغاز کار هستید یا در حال طی مسیر، در هردو حالت با شناخت منابع کلیدی بوم مدل کسب و کار میتوانید سرعت رشدتان را افزایش دهید. شناخت دقیق منابع کلیدی و طراحی اولویتهای مختلف در این بلوک، باعث کنترل هزینهها و بحرانها و افزایش آهنگ پیشرفت مشاغل مختلف میشود.
در همین راستا، در این مقاله از بلاگ آژانس دیجیتال مارکتینگ «دیجیتالیست» قصد داریم صفر تا صد منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار را به شما آموزش دهیم.
فهرست مطالب
منابع کلیدی یعنی چه؟
اگر با بوم مدل کسب و کار آشنا باشید، میدانید که این مدل شامل 9 بخش اساسی است. پنجمین بلوک در بوم مدل کسب و کار، منابع کلیدی یا Key Resources نام دارد. این بلوک، مهمترین ورودیها را به ما نشان میدهد. به بیانی سادهتر، هرچیزی که برای عملکرد صحیح کسب و کار به آن نیاز داریم، در بلوک منابع کلیدی مشخص میشود.
برای درک اهمیت منابع کلیدی بوم مدل کسب و کار به این نکته دقت کنید که بدون منابع، هیچیک از بخشهای بیزنس کار نمیکند. برای به راه افتادن قطار کسب و کارتان، باید منابع کلیدی را به خوبی تعریف کنید. از سوی دیگر این منابع موفقیت سایر بلوکهای مدل کسبوکار را نیز تضمین میکنند.
منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار چندنوع دارند. در ادامه به انواع منابع کلیدی بوم مدل کسب و کار میپردازیم.
انواع منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار
به طور کلی، چهار نوع منبع کلیدی در مدل کسب و کار تعریف شده است که به ترتیب عبارتاند از:
منابع کلیدی مالی
منظور از منابع کلیدی مالی مواردی مثل ضمانتها، پول نقد، خطوط اعتباری و طرح سهام برای کارکنان است. اگر بپرسید قویترین منبع در چارت منابع کلیدی کدام است؟ باید بگوییم منابع مالی، زیرا بسیاری از شرکتها بیشترین وابستگی را به این منبع دارند. اهمیت این منبع به ویژه در صنایع بیمه و بانکداری به مراتب بیشتر است.
مثالهایی از منابع مالی را در ادامه میبینید:
- منابع نقدی؛ پول یا معادل آن
- سپردههای بانکی؛ پولی که در بانکهاست، از جمله حسابهای جاری و حسابهای بازار پول.
- ذخایر سهام؛ سهامهای قابل معامله عمومی به راحتی به پول نقد تبدیل میشوند و منابع مالی یک سازمان به شمار میروند.
- دارایی اوراق قرضه عمومی؛ انواع مختلفی از اوراق قرضه وجود دارد که میتوانند در منابع مالی یک سازمان گنجانده شوند مثل اوراق بهادار دولتی، خارجی، شرکتی و …
- ذخایر ارز خارجی؛ اینها ارزهایی هستند که در کشورهای دیگر صادر میشوند. ارزهای خارجی را میتوان در بانکهای داخلی یا خارجی نگهداری کرد. ارزهای خارجی را میتوان به سرعت به ارز محلی تبدیل کرد، بنابراین بخشی از منابع مالی یک سازمان محسوب میشود. همچنین، بسیاری از شرکتهای بینالمللی برای انجام عملیات خود مثل فروش در خارج از کشور یا پرداخت به تامینکنندگان خارجی، نیاز به نگهداری ارز خارجی دارند. این موضوع به خصوص درباره کسبوکارهای ایرانی که ممکن است درگیر مشکلات ناشی از تحریم باشند، بسیار کاربردی است.
- چک؛ چکها جزو ابزارهای مالی کاربردی هستند. چکها به راحتی به پول تبدیل میشوند و کار با آنها برای بیزنسها و افراد راحت است.
منابع کلیدی فیزیکی
منابع کلیدی فیزیکی، ورودیها و ساختارهای ملموسی هستند که شرکت برای ایجاد ارزش پیشنهادی خود به آنها نیاز دارد. اگر دقیقا نمیدانید ارزش پیشنهادی چیست، مقاله «ارزش پیشنهادی در بوم مدل کسب و کار» ما را مطالعه کنید.
مواردی مانند ساختمانها، وسایل نقلیه، ماشینآلات، تجهیزات، مراکز فروش، شبکههای توزیع و امثالهم جزو منابع کلیدی فیزیکی هستند. اینها مثالهای منابع کلیدی فیزیکی هستند:
- ماشینآلات و تجهیزات: این بخش شامل تمام ابزارهایی است که برای ساخت محصول خود استفاده میکنید. و همچنین هرنوع تجهیزاتی که در فرآیند تولید قرار به کار گرفته میشود.
- ساختمانها و فضاهای اداری: این بخش یکی از مهمترین منابع فیزیکی اغلب کسبوکارهاست.
- وسایل نقلیه و کامیونها: اگر خدمات یا محصولی را میفروشید که نیاز به حمل و نقل دارد، یا اگر خدمات تحویل درخواستی برای مشتریان دارید، وسایل نقلیه بخش مهمی از کسبوکار شما هستند.
- سیستمهای نقطه فروش: برای مشاغلی که پرداختهای حضوری از مشتریان را میپذیرند، سیستمهای نقطه فروش کاربرد زیادی دارند.
منابع کلیدی فکری
برخی از کسبوکارها توجه چندانی به منابع کلیدی فکری ندارند. با این حال موارد مهمی مثل داراییهای نامشهود، علائم تجاری، ثبت اختراعات، حق چاپ، دانش اختصاصی، بانکهای اطلاعاتی، پایگاههای داده و … جزو منابع کلیدی فکری هستند. منابع کلیدی فکری، برای رشد و ترقی به وقت و صبر زیادی نیاز دارند اما در نهایت بعد از تکمیل شدن، ارزش و سود قابل توجهی برای کسب و کارها به ارمغان میآورند.
برای درک اهمیت این بخش از منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار، به ارزش برندهای مطرح در جهان توجه کنید. بدون شک این برندها چیزی فراتر از سایر رقبای خود داشتهاند و در اغلب مواقع آنچه که باعث تمایز آنها شده، منابع کلیدی فکری بوده است.
این برندها با صرف وقت و تمرکز روی خلق ارزش در بخش منابع کلیدی فکری، توانستهاند همچون ستاره بدرخشند. به همین دلیل هم این روزها، شرکتهای مختلف به دنبال ثبت اختراع، ثبت پتنت و خلق محصولات نوین هستند.
منابع کلیدی انسانی
از دیگر بخشهای مهم منابع کلیدی بوم مدل کسب و کار، افراد هستند. کارمندان هر مجموعه، جزو داراییهای ارزشمند آن محسوب میشوند و هرگز نباید نادیده گرفته شوند. مخصوصا اگر مجموعهتان نیازمند نبوغ و خلاقیت افراد، دانش و مهارت آنان یا ارتباطات انسانی است.
پس منابع کلیدی انسانی، همان چیزیست که باید به صورت ویژه روی آن سرمایهگذاری کنید. اگر زمینههایی همچون ارائه خدمات، تبلیغات یا فروش کار میکنید، حتما به این مورد داشته باشید. این بخش از منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار، به شما یادآوری میکند که اگر میخواهید رشد کنید ابتدا باید به نیروها و کارمندانتان بها دهید.
خوشبختانه بخش منابع انسانی را میتوان از طریق طرحهای سازمانی ارتقا داد. تیمهای نوآوری که به طور خاص برای بهبود منابع انسانی تشکیل میشوند، میتوانند تأثیر فوقالعادهای بر جهتگیری یک شرکت داشته باشند. انواع دیگر طرحهای سازمانی میتوانند استعدادها را به سمت وظایف یا چالشهای خاص هدایت کنند. یکی از مزایای این برنامه در منابع کلیدی انسانی، این است که افراد شایسته در جایگاه مناسب قرار میگیرند.
منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار به مدیران یاد میدهد که چرا باید کارمندان خبره و ماهر را انتخاب کنند. به کارگیری خلاقیت و بینش صحیح باعث میشود تا مدیران بخش منابع انسانی را به عنوان قلب تپنده بیزنس خود بشناسند.
مثالهایی از منابع کلیدی انسانی:
- افرادی که محصول یا خدمات را خلق میکنند.
- رانندگان کامیون که محصولات را تحویل میدهند.
- نمایندگیهای خدمات مشتریان
- مدیرانی که بر پروسه تولید نظارت دارند
- فروشندگان، کارکنان منابع انسانی
- کارکنان فناوری اطلاعات و …
اشتباهات رایج در تعیین منابع کلیدی کسب و کار
ارزیابی و تعیین منابع کلیدی کسب و کار اهمیت زیادی دارد. اما برخی کارآفرینان و مدیران هنگام طراحی ارزیابی این منابع نگاه جامعی ندارند، و نمیتوانند استراتژیک فکر کنند. این افراد معمولا به یافتن همان منابع عمومی که در اغلب مشاغل مشترک است، بسنده میکنند و سراغ منابع تخصصی نمیروند. (چون معمولا یافتن منابع کلیدی تخصصی وقتگیر است).
برای مثال، داشتن منابع کلیدی انسانی برای اغلب شرکتها حیاتی است. شما نیز به عنوان یک مدیر باید توجه کافی به این بخش داشته باشید. اما آیا این برای کسبوکار شما به همان اندازه مهم است که برای یک بیزنس خدماتی اهمیت دارد؟
طبیعتا اولویتهای هر کسبوکار متفاوت است. برای مثال، اولویت سوم یک کسبوکار منابع انسانی است؛ درحالی که در کسبوکاری دیگر اولویت اول است. بنابراین صرف نظر از منابع عمومی، همواره به این نکته توجه کنید که آیا این منابع کلیدی کسب و کار، باعث رشد شما میشوند یا خیر؟ درجه اهمیت آنها در سازمان شما چیست؟
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم شما را با اهمیت و تعریف منابع کلیدی در بوم مدل کسب و کار آشنا کنیم. منابع کلیدی خط راهنما و یک بلوک بسیار مهم در بوم مدل کسبوکارها به شمار میرود؛ و فارغ از نوع بیزنس، همه مشاغل باید به خوبی آن را بشناسند.
از طرفی دقت داشته باشید که صرفا با تقلید از سایر مشاغل، منابع کلیدی بوم مدل کسب و کار را ارزیابی و طراحی نکنید؛ بلکه آن را متناسب با کسبوکارتان شخصیسازی کنید. اگر حس میکنید برای طراحی بوم مدل کسب و کارتان به کمک تخصصی احتیاج دارید، روی ما حساب کنید.