طبق آخرین آمارها، بیشتر از 65 درصد ایرانیها از شبکههای اجتماعی استفاده میکنند. همین یک خط آمار میتواند هر کسبوکاری را غلغلک دهد تا وارد (حداقل یکی از) این شبکهها شود. همهچیز هم واضح به نظر میرسد: تولید محتوا، انتشار آن و پاسخ به سوالاتی که شاید برای کاربران پیش بیاید. اما واقعیت همیشه هم اینقدر ساده و سرراست نیست.
شبکههای اجتماعی برای برقراری ارتباط با مخاطب هدف، به اشتراک گذاشتن محتواهای مفید، تحلیل ترندها و اجرای کمپینهای تبلیغاتی هدفمند عالیاند؛ اما این رسانهها کسبوکارها را آسیبپذیرتر هم میکنند، چون نمیتوان همیشه واکنش افراد به یک استراتژی خاص را پیشبینی کرد. این یعنی نباید سراغ SMM برویم؟ ابدا.
مزایا و معایب سوشال مدیا مارکتینگ را که بررسی کنیم، متوجه میشویم که مزایای آن از معایباش بیشتر است.
در ادامه نکات قوت و ضعف این روش را بررسی میکنیم تا بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.
مزایا و معایب SMM در یک نگاه
مزایا و معایب بازاریابی شبکه های اجتماعی
میدانیم که بازاریابی شبکههای اجتماعی یعنی استفاده از این پلتفرمها برای دستیابی به اهداف بازاریابی. این روش شامل خلق و انتشار محتوا در رسانههای اجتماعی برای برندسازی، افزایش آگاهی از برند، تعامل با مخاطبان، افزایش فروش و هدایت ترافیک به وبسایت است.
سوشال مدیا مارکتینگ هم به کسبوکارها امکان تعامل با مشتریان فعلی را میدهد، هم بستری را برای جذب مشتریان جدید فراهم میکند؛ در عین حال هویت، مأموریت و فرهنگ سازمانی مجموعه را هم به مخاطبان منتقل میکند.
مزایای بازاریابی شبکه های اجتماعی
مدیرهای شبکههای اجتماعی، محتوا، برند، روابط عمومی و استراتژیستهای شبکههای اجتماعی از مهمترین افرادی هستند که از این روش استفاده میکنند، به دلیل مزایایی که در ادامه تحلیلشان میکنیم:
میتوانید مستقیما با کاربر هدف ارتباط بگیرید
یکی از واضحترین مزایای سوشال مدیا مارکتینگ برای کسبوکارها این است که میتوانید 7 روز هفته 24 ساعته به مخاطبان هدفتان دسترسی داشته باشید و با آنها ارتباط برقرار کنید. اگر شبکه اجتماعی مناسب را انتخاب کنید، درست استراتژی بچینید و هوشمندانه تبلیغات کنید، میتوانید مخاطبانی را از هرگوشه کشور جذب کنید.
میتوانید از محتوای تولیدشده توسط کاربر استفاده کنید
مزایای بازاریابی شبکه های اجتماعی به امکان خلق محتوایی با پتانسیل ویروسی شدن محدود نمیشود. شما میتوانید از محتوای تولیدشده توسط کاربر (UGC) هم بهره ببرید. چنین محتوایی باعث صرفهجویی در وقت شما میشود، و مانند تستیمونیالهایی معتبر عمل میکند.
اگر UGC با یک هشتگ مرتبط به برندتان هم چاشنی شود، میتوانید با یک تیر دو نشان بزنید: تولید محتوا توسط کاربر و افزایش آگاهی از برند. حتی اپل هم در اینستاگرام خود چنین کاری میکند؛ و پروفایل حساباش را با عکسهای انحصاری کاربران به عنوان بخشی از مسابقه #shotonniphone به روز میکند.
میتوانید احساس کاربران درباره برندتان را رصد کنید
اصولا در بحث مزایا و معایب سوشال مدیا مارکتینگ، “آگاهی از برند” و مراحلی بعدی آن جزو کلمات کلیدی هستند. این روش صرفا برندتان را به افراد بیشتری معرفی نمیکند، بلکه به شما اجازه میدهد تا با ابزارهای سوشال لیسنینگ یا شنیدن شبکههای اجتماعی، متوجه شوید که کاربران واقعا دربارهتان چگونه فکر میکنند.
تعداد این ابزارها اصلا کم نیست؛ حتی چند ابزار شناختهشده وطنی مانند نوینهاب و نیوزباکس هم داریم که میتوانید به کمک آنها بفهمید کاربران چه برداشتی درباره برندتان دارند، چطور شما را با رقبا مقایسه میکنند و …
میتوانید ترندها را سریعا پیدا کنید
تمام مزایای بازاریابی شبکه های اجتماعی یک طرف، امکان پیدا کردن و بررسی همزمان (real-time) ترندها هم یک طرف! رسانههای اجتماعی معدن غنی موضوعات داغ برای بحث و تولید محتوا هستند.
اینجا هم میتوانید با ابزارهای گوناگون پرطرفدارترین هشتگهای اینستاگرام و توییتر را پیدا کنید. بسته به موضوع و “داغ” بودن آن، حتی میتوانید از دادههای Google Trends هم برای تولید محتوا کمک بگیرید. این اطلاعات را تجزیه و تحلیل، و نتیجه را با ایدهها و خلاقیت خود ترکیب کنید. آنموقع میتوانید مخاطبان را به تعامل و ورود به بحث ترغیب کنید.
میتوانید بهتر و موثر از مشتری پشتیبانی کنید
سوشال مدیا یک کانال نوآورانه و بیدردسر برای ارتباط با برندهاست؛ آنهم بدون نیاز به تماس با تیم پشتیبانی، ایمیل زدن و چنین چیزهای). اگر توجه کنید، کاربران هم سریع با این وضعیت هماهنگ شدند و در صورت بروز سوال یا مشکل، اول در شبکههای اجتماعی پیام میگذارند. بیشتر آنها هم انتظار دارند در عرض کمتر از 1 ساعت پاسخشان را دریافت کنند.
کار سادهای به نظر نمیرسد. به همین خاطر، بهتر است این روند را با استفاده از چتباتها خودکاری سازی کنید. هرچند که اتوماسیون از روشهای جدید دیجیتال مارکتینگ است، اما در کشور ما اکثرا این کار توسط ادمینها و گروههای پشتیبانی انجام میشود.
در هر حالت، ارتباط مستقیم و صمیمانهای را که میتوان در سوشال مدیا با مخاطب برقرار کرد، جای دیگری پیدا نمیشود!
میتوانید محتوا را در شبکههای دیگر هم منتشر کنید
هر شبکه اجتماعی به روش خودش منحصربهفرد و محبوب است، و فرصتهای ویژهای را به کسبوکارها میدهد. البته این به این معنا نیست که مجبورید برای هر پلتفرمی که در آن حضور دارید، هربار از صفر محتوایی کاملا جدید را خلق کنید. مثلا میتوانید:
- از نسخه کوتاهتر ویدئویی که در یوتیوب منتشر میکنید، برای IGTV استفاده کنید.
- تصاویر حرفهای محصولاتتان را علاوه بر اینستاگرام، در پینترست هم منتشر کنید.
- اینفوگرافیک محتواهای سایتتان را در توییتر، لینکدین و اینستاگرام هم به اشتراک بگذارید، و چنین چیزهایی.
خبر خوب این است که شما محدودیت خاصی هم از نظر قالب محتوا ندارید. اصلا یکی دیگر از مزایای بازاریابی شبکه های اجتماعی همین است که مرزی برای خلاقیت و آزمایش رویکردهای جدید تعیین نمیکند.
سایر مزایای سوشال مدیا مارکتینگ
اگر شرایط کشور عادی میبود، این روش مزایای دیگری هم برای ارائه به ما و شما میداشت. برای نمونه، میتوانستیم از فرصتهای تبلیغاتی انعطافپذیر این رسانهها استفاده کنیم.
مثلا دست گذاشتن روی پرسونای دقیق مشتری چالشهای زیادی دارد؛ اما با استفاده از امکانات فیسبوک و اتصال آن به پلتفرمهای دیگر (مانند اینستاگرام، توییتر، لینکدین و پینترست) میتوان کمپینهای تبلیغاتی فوقالعاده هدفمندی را اجرا کرد.
تنظیمات تبلیغات SMM حتی این امکان را به ما میدهد تا کاربران را بر اساس جنسیت، سن، تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل، سبک زندگی، رفتار آنلاین، علاقه به کالاهای رقیب و …! هدف قرار دهیم. تمام اینها با هزینهای بسیار کمتر از تبلیغات کلیکی در گوگل.
معایب بازاریابی شبکه های اجتماعی
شاید بزرگترین عیب شبکههای اجتماعی برملا کردن زوایای تاریک شخصیت ما انسانها باشد! و دیدن اینکه برخی از کاربران چقدر ممکن است با شما و کسبوکارتان نامهربان باشند. البته معایب بازاریابی شبکه های اجتماعی به همینجا ختم نمیشود. نکات نهچندان مثبت دیگری هم هستند که هر صاحب کسبوکار باید از آنها اطلاع داشه باشد:
ریسک دریافت بازخورد منفی همیشه وجود دارد
دنیا پر است از آدمهایی که پس از مدتها تحقیق و بررسی محصول ایدهآلشان را پیدا کردند، و درست وقتی که میخواستند کسبوکاری را با خریدشان خوشحال کنند، ام یک نظر منفی منصرفشان کرد. و همانطور که میدانید، رسانههای اجتماعی مملو از چنین نظراتی هستند. نظرات منفیای که برای همه قابل مشاهده هستند؛ از رقبا گرفته تا مشتریان فعلی و بالقوه.
امکان دریافت بازخورد منفی از مشتریان همیشه در سوشال مدیا مارکتینگ وجود دارد، چون هیچوقت نمیتوان رضایت همه را جلب کرد. با این وجود، هر مشتری ناراضی (و حتی عصبانی) یک فرصت عالی برای بالا بردن اعتبار برند شماست. اینجاست که میتوانید دلسوزی و تعهد واقعیتان را نسبت به مشتریها و جلب رضایتشان نشان دهید. فقط فراموش نکنید که باید فوقالعاده سریع وارد عمل شوید!
همیشه باید ایدهای برای خلق محتوا داشته باشید
تنظم یک تقویم محتوایی برای مدت طولانی آنقدرها هم سخت نیست. موضوع این است که محتواهای شما همزمان باید ترکیب متعادلی از جذابیت، نوآوری، خلاقیت، سرگرمکنندگی، ارزشمندی و … را به مخاطب ارائه دهد؛ و البته در جهت اهداف بازاریابی کلی هم مفید باشد و اصطلاحا بفروشد! اینجاست که داستان کمی پیچیده میشود.
حجم محتوای مصرفی در شبکههای اجتماعی مدام درحال افزایش است. نتیجه چیست؟ کاربرانی سریع حوصلهشان سر میرود و همیشه به چیز جدیدی نیاز دارند. به همین خاطر، برای اینکه دائما کاربران را وادار به تعامل کنید و سرنخهای جدید را جذب کنید، تقریبا هرروز باید چیز جدیدی ارائه دهید.
پس در همین حین که مزایا و معایب سوشال مدیا مارکتینگ را مطالعه میکنید، خودتان را از نظر ذهنی برای لایو گرفتن، ویدئو ضبط کردن، جوک ساختن، اجرای کمپینهای جالب و … آماده کنید. اینطور بگوییم، باید فکر کنید هنرمندی هستید که هرروز (یا حداقل هرچند روز یکبار) در مقابل کاربران اجرا دارید.
پیشنهاد مطالعه: ایده تولید محتوا برای اینستاگرام
SMM برای همه کسبوکارها مناسب نیست
اگر به زبان انگلیسی صحبت میکردیم و مکملهای کاهش وزن میفروختیم، نمیتوانستیم در اینستاگرام آنطور که باید و شاید فعالیت کنیم. چرا؟ چون استفاده از هشتگ #weightloss در این رسانه ممنوع است. (این رسانه و فیسبوک هشتگهای ممنوعه دیگری هم دارند که پیشنهاد میکنیم مطالعهشان کنید).
گذشته از این گزینهها، برخی دیگر از کسبوکارها هم باید پیش از راهاندازی کمپینهای تبلیغاتی، مزایا و معایب بازاریابی شبکه های اجتماعی را در نظر بگیرند. مثلا یک فروشگاه لباس عروس را در نظر بگیرید. چنین کسبوکاری تقریبا مشتری بازگشتی ندارد. بلکه در بهترین حالت میتواند جریانی جدید از مشتریانی داشته باشد که میآیند، خرید میکنند و میروند.
نمیتوانید با همه کاربران ارتباط موثر برقرار کنید
یکی دیگر از معایب بازاریابی در شبکه های اجتماعی این است که احتمالا نمیتوانید به بخش خاصی از کاربران دسترسی پیدا کنید. فرض کنیم شما یک فروشگاه بذر و لوازم باغبانی خانگی دارید. در اینصورت، احتمالا بخشی از مشتریان شما افراد پا به سن گذاشتهای هستند که در دوران بازنشستگیشان از باغبانی هم لذت میبرند.
همانطور که حدس میزنید چنین گروهی آنچنان با کمپینهای تبلیغاتی در شبکههای اجتماعی ارتباط برقرار نمیکنند، و روشهای سنتیتر را بیشتر ترجیح میدهند.
کمپین تبلیغاتی اشتباه هزینهبر خواهد بود
از نظر فنی، خوشبختانه یا متاسفانه این ایراد شامل حال ما نمیشود. بالاتر گفتیم که یکی از مزایای بازاریابی شبکه های اجتماعی ارزانتر بودن تبلیغات در آن است، اما به شرطی که کمپین تبلیغاتی به درستی تنظیم و اجرا شود. هرگونه اشتباه در انتخاب مخاطب، منطقه یا زبان کمپین تبلیغاتی، بودجه را هدر داده و ROI را صفر میکند.
البته این به این معنا نیست که ما نباید هنگام اجرای کمپینها و سفارش تبلیغات “همه چیز” را به دقت زیر نظر بگیریم (از زمان اجرا گرفته تا پیام کمپین و …).
رشد ارگانیک زمانبر است
اصولا رشد طبیعی در هر حوزهای زمانبر است و یکشبه اتفاق نمیافتد (مثلا SEO را ببینید). مزایای سوشال مدیا مارکتینگ به کنار، شما نباید انتظار بازده فوری را از این روش داشته باشید. ضمنا، جذب چندصد فالور اول هم چالشبرانگیز خواهد بود، چون طبق روانشناسی شبکههای اجتماعی، کاربران اکانتهای محبوب را بسیار راحتتر فالو میکنند؛ چون فالوورهای زیاد را نوعی تضمین کیفیت میدانند.
اگر زمان و انرژی چنین تلاش و استمراری ندارید، بهترین کار این است که یک متخصص SMM را استخدام کنید، یا کار را به یک آژانس دیجیتال مارکتینگ برونسپاری کنید.
رقبا میتوانند به راحتی استراتژیتان را کپی کنند
یکی از نکات بحثبرانگیز در مزایا و معایب بازاریابی شبکه های اجتماعی این است که این رسانهها منبع بینظیری هستند از اطلاعات ارزشمند درباره استراتژی کسبوکارهای بزرگ و کوچک.
نه تنها شما، بلکه رقبا هم میتوانند ببینید که برای جذب و حفظ مشتریان چه کارهایی انجام میدهید، چه ایدههایی را توسعه میدهید و امتحان میکنید، چگونه تستیمونیال جمع میکنید، از چه ابزارهایی برای تبلیغات استفاده میکنید، نظرات منفی درباره شما چیست و …
البته این موضوع در ذات خود مشکلی ندارد؛ چون خیلی اوقات میتوانید همانطور که دور از هیاهو کارتان را انجام میدهد، بقیه را به دقت زیر نظر بگیرید. میدانیم که رو کردن یک استراتژی شگفتانگیز و بلافاصله کپی شدن آن حس خوبی ندارد. اما گاهی همین اول بودن تمام چیزیست که به آن نیاز دارید.
شما درباره مزایا و معایب سوشال مدیا مارکتینگ چه فکر میکنید؟
شما تجربهای در این زمینه دارید؟ اکانتی را مدیریت یا کمپینی را اجرا کردهاید؟ تجربه خود را با ما و باقی خوانندگان در میان بگذارید.
مزایای بازاریابی در شبکه های اجتماعی کم نیست، اما ایراداتی هم هست. به همین خاطر، کلید موفقیت در این روش به حداقل رساندن ایرادات و چندبرابر کردن مزایاست. تیم سوشال مدیا مارکتینگ و مدیریت پیج اینستاگرام شیراز ما میداند که چطور باید با کاربران مدرن رفتار کند، تا توجهشان را به برند شما (بین تمام برندهای دیگر) جلب کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر با مشاوران ما در ارتباط باشید.