قصد دارید محصول یا کسبوکارتان را برند کنید؟ تبریک میگوییم؛ حتما با انواع برندسازی آشنا هستید و بهترین استراتژی را برای خودتان انتخاب کردهاید. نه دقیقا؟ ایرادی ندارد، چون جای درستی آمدهاید.
اینجا میخواهیم انواع استراتژی برند را بررسی کنیم تا ببینیم چه تعریفی دارند و از هریک کجا باید استفاده کرد. با «دیجیتالیست» همراه باشید.
Table of Contents
بررسی انواع استراتژی برندینگ
قبل از اینکه سراغ انواع استراتژی برندینگ برویم، مهم است که تفاوت بین برندسازی (Branding)، هویت برند (Brand Identity) و برند (Brand) را بشناسیم:
- برند
برند شخصیتی است که برای ارتباط با مخاطب ساخته شده و بیشتر برای شرکتهای خصوصی کاربرد دارد؛ اما هرچیزی میتواند برند داشته باشد: از کسبوکارها بگیرید تا مدارس و نهادهای دولتی. اصولا برند مجموعهای از ارزشها و تصورات است که جهان درباره یک موجودیت دارد.
اینطور بگوییم، هرچقدر هم که برندتان را با دقت معرفی کنید، اما حرف آخر درباره آن با شما نیست! اینکه بقیه برندتان پ را چطور درک میکنند و ارزشهایی که به شما نسبت میدهند هم موثر است.
- برندسازی
برخلاف برند که شخصیتی است که مخاطبان آن را به کسبوکار شما نسبت میدهند، برندسازی مجموعهای از انتخابهای عمدی برای معرفی برندتان به دنیاست. اگر برند شما برداشتی است که مردم از شما دارند، برندسازی نحوه هدایت این برداشت است. دقیقا همینجا است که انواع استراتژی برند سازی معنی پیدا میکند. هرجا که برند قابل مشاهده باشد، برندینگ اتفاق میافتد.
بنابراین، وقتی درحال توسعه استراتژی برندسازیتان هستید، به مکانهایی فکر کنید که برند شما در آن قرار میگیرد و دیده میشود، چه آنلاین و چه آفلاین. در نهایت، هدف انواع استراتژی های برندینگ خلق هویتی قابل اعتماد و منحصربهفرد است که از رقبا متمایزتان میکند، و به مخاطب هدف اطلاع میدهد که شما دقیقا همانی هستید که آنها میخواهند.
- هویت برند
و اما هویت برند مجموعهای از انتخابهای طراحی هنگام برندسازی یک موجودیت است. مثلا اگر برندینگ شما شامل رنگهای گرم است، هویت برند رنگهای خاصی را در یک پالت رنگی نشان میدهد؛ تا هر طراحی که با او همکاری میکنید بداند که از چه رنگهایی میتواند استفاده کند. بحث فونت، لوگو و کاراکتر (mascot) هم از همین قاعده پیروی میکند.
در یک کلام، هویت برند بلوکهای سازندهای را که در استراتژی برندسازی خود استفاده میکنید، فراهم میکند.
انواع روش های برندسازی
برندسازی مدلهای مختلفی دارد که همگی شایسته بررسیای عمیقاند. در این ضمن توضیح آنها متوجه خواهید شد که از هرکدام از انواع استراتژی برندینگ چطور کار میکنند، چه ارتباطی به هم دارند، و کدام را باید انتخاب کرد:
برندسازی شخصی یا پرسونال برندینگ (Personal Branding)
در وهله اول، ممکن است تصور اینکه شخصی دارای برند باشد، عجیب به نظر برسد. هرچه نباشد، ما اشرف مخلوقاتیم، نه محصولات بیجان تولیدشده در کارخانه! درست است. اما پرسونال برندینگ به خلق شخصیت ذاتی افراد ارتباطی ندارد.
بحث ما درباره خلق یک شخصیت عمومی است، که به گونهای دقیق شخصیت منحصربهفرد شما را نشان میدهد. برندسازی شخصی در رسانههای اجتماعی و محیطهای رو در رو اتفاق میافتد، جایی که درک دیگران از شما میتواند تاثیری خارقالعاده یا فاجعهبار بر شهرت حرفهای و اجتماعیتان بگذارد.
حالا در انواع برندسازی، پرسونال برندینگ را چطور باید انجام داد؟ شما باید یک شخصیت عمومی را طوری پرورش دهید که وقتی فردی شما را میبیند، ویژگیها و ارزشهای خاصی را به شخصیت شما نسبت دهد. مثلا به «بابک بنیادی» و برند شخصی واضح و بادقت او فکر کنید. لباسهایی که به دقت انتخاب شدهاند، لحن شمرده و باطمانینه، حرکات دست و …، همه از اجزای برندینگ شخصی او هستند که او را فورا قابل تشخیص و موفق میکنند.
شاید شما برنامههای دیگری برای برندسازی شخصیتان داشته باشید، اما مثالهای این نمونه خاص از انواع مدل های برندسازی چیزهای زیادی برای یاد دادن دارند. استایل شما برای عکسهای پرتره، انواع تصاویر و نقل قولهایی که در رسانههای اجتماعی به اشتراک میگذارید، پلتفرمهایی که برای گذراندن وقت انتخاب میکنید و نحوه تعامل شما با دیگران، تکههای پازل برندسازی شخصی هستند که گرد هم میآیند تا به دنیا نشان دهند: شما به عنوان یک فرد چه کسی هستید.
برندسازی محصول یا پروداکت برندینگ (Product Branding)
پروداکت برندینگ یکی از جذابترین انواع استراتژی برند سازی است که برای یک محصول خاص کاربرد دارد. درست مانند برندسازی شخصی که شامل استایل مناسب و کلمات حسابشده است، برندسازی محصول هم نحوه درک دنیای بیرون از محصول شما را (از طریق انتخابهای زیباییشناختی عمدی) شکل میدهد.
هدف پروداکت برندینگ در انواع برندسازی این است که مخاطب مناسب را به محصولتان وصل کنید. فرض کنید شما طراح مبلمان لوکس هستید. گروه خاصی از خریداران وجود دارد که بیشتر بار فروش شما روی دوش آنهاست. از طریق برندسازی فکرشده محصول میتوانید مطمئن شوید که این گروه از مشتریها:
- از (وجود) برندتان آگاه شوند؛
- به وبسایتتان سر بزنند؛
- شما را در رسانههای اجتماعی دنبال کنند و تعامل داشته باشند؛
- و در نهایت از شما خرید کنند.
خب، حالا چطور میتوانید به دنیا بگویید که در حال ارائه مبلمان لوکس و گرانقیمت برای مشتریانی هستید که به این محصولات علاقه دارند؟
از طریق انواع استراتژی های برندینگ که این ارزشها را بیان میکند، مانند انتخاب فونتهای شیک و ظرف، پالت رنگی خنثی برای هویت بصری، بازاریابی در کانالهای محبوب این گروه و انتخاب فروشگاههایی که خریدار هدف شما تمایل دارد از آنها بازدید کند. حتی اگر بروشور و کاتالوگی هم طراحی میکنید، باید با استفاده از متریال باکیفیت و مدرن باشد.
اگر مطمئن نیستید که انتخاب فونت و مخصوصا رنگ در انواع برندسازی چطور درک خریداران بالقوه شما را شکل میدهد، برای شروع میتوانید پست ما درباره “روانشناسی رنگ ها در طراحی لوگو” را بررسی کنید.
برندسازی خدمات یا سرویس برندینگ (Service Branding)
سرویس برندینگ یکی از انواع مدل های برندسازی است که در مقایسه با روشهای شناختهشده (مثلا مورد قبل) چالش بیشتری دارد. البته منظورمان این نیست که کسبوکارها از پس آن برنمیآیند، کاملا برعکس؛ فقط باید کمی خلاق باشند و اصطلاحا Outside the Box فکر کنند.
این شکل از برندینگ معمولا خود را به صورت خدمات “اضافی” نشان میدهد، مثلا تخفیفهایی که یک مجموعه برای مشتریهای ثابت در نظر میگیرد یا حتی ظرف شیرینیای که در یک فروشگاه میبینید. برندسازی خدمات میتواند خود را به شکل برآورده کردن انتظارات خاصی هم نشان دهد که کسبوکاری را از رقبا متمایز میکند؛ مانند شرکتی که به جای استفاده از تلفن گویا، افراد واقعی را برای پاسخگویی به مشتریان استخدام میکند.
با ارائه این خدمات اضافی، به مشتریان یاد میدهید که برند شما را با یک تجربه کاربری خاص پیوند دهند. همچنین، به نحوی آنها را وادار میکنید که برای تجربه مجدد دوباره به شما سر بزنند. مردم طالب خدمات سریع، کارآمد و دوستانهاند. در برخی حوزهها ارائه همین خدمات به طور مداوم برای جلب رضایت هم کفایت میکند. اما گاهی باید امتیازات ویژهای را برای متمایز شدن ارائه دهید.
هر کسبوکاری که خدماتی را ارائه میدهد (چه خود خدمات محصول باشد چه در کنار محصولات ارائه شود)، باید در مشتری اعتماد ایجاد کند، مخصوصا که همه خدمات نتیجه فوری ندارند. در این حالت، تنها راه برقراری ارتباط در سطحی عمیق و احساسی با مشتریان است.
برندسازی خرده فروشی یا ریتیل برندینگ (Retail Branding)
عصر، عصر دیجیتال است؛ اما برندسازی خرده فروشی همچنان باقدرت یکی از انواع استراتژی برند محسوب میشود. وقتی وارد یک فروشگاه خشت و ملات میشوید (منظورمان یک فروشگاه فیزیکی است)، حتما حس کردهاید که سروشکل آن حس و حالی مرتبط به برندش دارد، اینطور نیست؟ این همان ریتیل برندینگ است.
انتخابهای عمدی در طراحی مانند چیدمان، نورپردازی، دکور، موسیقی در حال پخش و حتی نوع کفپوش، همه بادقت انجام میشوند تا هر خریداری که وارد فروشگاه میشود، یک برند زنده (با ویژگیهای خاصی که دارد) را تجربه و احساس کند.
در بحث انواع انواع برندسازی، برندسازی خرده فروشی برای کسبوکارهابی که در یک مکان فیزیکی فعالیت میکنند، از نان شب هم واجبتر است. همانطور که چندخط بالاتر اشاره کردیم، تجارت الکترونیک در چندسال گذشته رشد چشمگیری داشته است، اما این موضوع و اهمیت آن به این زودیها کمرنگ نخواهد شد.
بنابراین خردهفروشان برای اینکه خریداران را ترغیب کنند، باید با توجه به انواع استراتژی برندینگ، برندسازی خردهفروشی خود را ارتقا دهند و بازدید از فروشگاهشان را به تجربهای تبدیل کنند که خریدا بخواهد به آن برگردد و دوباره آن را تجربه کند. این حسوحال خاص و قوی را هیچ وبسایتی نمیتواند شبیهسازی کند!
برندسازی فرهنگی و جغرافیایی (Cultural and Geographic Branding)
برندسازی فرهنگی و جغرافیایی بین انواع مدل های برندسازی دو استراتژی مجزا، اما مشابهاند. این نوع برندینگ در بعضی صنعتها کاربرد بیشتر و نقش پررنگتری دارد، مانند صنعت گردشگری.
برندینگ جغرافیایی یعنی برندسازی برای شهرها، استانها، مناطق و حتی کشورها. مثلا اینکه برج آزادی نماد تهران، آرامگاه حافظ نماد شیراز یا برج ایفل نماد پاریس است، همه از نمونههای این روش هستند. حتما تیشرتهای I Love NY را هم که با یک قلب نشان داده میشود را هم دیدهاید؛ این هم یک نمونه دیگر از برندسازی جغرافیایی است.
برندسازی فرهنگی هم کموبیش همینطور است، اما بیشتر روی جنبههای فرهنگی یک منطقه تاکید میکند تا جنبههای جغرافیایی آن. مثلا مثال پاریس را در نظر بگیرید، اینجا دیگر برج ایفل مدنظر ما نیست؛ بلکه فرضا به جای آن روی زوجی که درحال پیادهروی در خیابان نوفللوشاتو یا نوشیدن قهوه نزدیک برج ایفل هستند تمرکز میشود.
بین انواع استراتژی های برندینگ، علاوه بر حوزه گردشگری، به نظرتان این روشها به درد چه کسبوکارهای دیگری میخورند؟ کسبوکارهای مجاور گردشگری، مانند هتلها و تاکسیهای فرودگاه، از بهترین کاندیدها هستند. این استراتژیها برای کسبوکارهایی که منطقه مبدا خود را به نقطهای کانونی در برندسازیشان تبدیل کردهاند هم بسیار مناسب است، مثلا:
- یک شرکت صادرات زعفران ایرانی که از رنگهای پرچم در لوگوی خود استفاده میکند.
- یک برند ساعت سوئیسی که در طراحی سایت خود از تصاویر باکیفیت کوه آلپ استفاده میکند.
برندسازی شرکتی یا سازمانی (Corporate Branding)
یکی از مهمترین و نامآشناترین انواع مدل های برندسازی همین برندینگ سازمانی است.
اگر شرکتی یک شخص است، برندینگ سازمانی آنها نحوه بیان شخصیت خود است. برندسازی شرکتی، درست مانند سایر انواع استراتژی برندینگ، مجموعهای از انتخابها و اقدامات در طراحی است که نکات کلیدی را درباره برند به اشتراک میگذارد، از جمله:
- ارزشها
- ماموریت
- قیمت اصلی
- مشتری ایدهآل
- انحصاری بودن
دقت کنید که برندینگ شرکتی فراتر از طراحی وبسایت و تبلیغات است. این نوع برندسازی شامل نحوه رفتار شرکت از نظر اجتماعی و حرفهای است، مانند همکاری با مؤسسات خیریه یا عکسالعمل آنها به رویدادهای جاری. برندسازی شرکتی در روند استخدام و فرهنگ سازمانی هم خود را به طور جدی نشان میدهد، که نهایتا نحوه درک عموم از برند را شکل میدهد.
یکی از نمونههای قوی این استراتژی گوگل است، که همه چیزهایی را که ممکن است کارکنان به آن احتیاج داشته باشند به آنها ارائه میدهد؛ ناهار رایگان، مراقبتهای پزشکی در محل، رفتوآمد رایگان به محل کار، مرخصیهای سخاوتمندانه با حقوق برای والدین و …! البته چیزی کمتر از این هم از یکی از پویاترین و خلاقترین شرکتهای روی کره زمین انتظار نمیرود.
برندسازی آنلاین یا آنلاین برندینگ (Online Branding)
برندینگ آنلاین، همانطور که از نام آن پیداست، یکی از انواع روش های برندسازی است که به صورت آنلاین انجام میشود. برخلاف برندسازی شخصی یا محصول، برندسازی آنلاین موضوعی گسترده است که به همه مدلهای برندسازی که در اینترنت اتفاق میافتد، اشاره دارد؛ از مدل حضور یک فرد در شبکههای اجتماعی بگیرید تا تبلیغات آنلاین، طراحی خبرنامههای ایمیل، صفحههای فرود، طراحی وبسایت، پاسخهای خودکار در چتباکسها و …
برای برندهایی که هم حضور فیزیکی دارند هم حضور دیجیتالی، برندسازی آنلاین موثر در انواع برندینگ شباهت زیادی به برندسازی آفلاین دارد (در بخش بعد آن را توضیح دادهایم). مثلا لحن محتواهای سایت شبیه لحنی است که از آن برای صحبت با مشتریان در فروشگاه استفاده میشود؛ یا رنگهای به کار رفته در طراحی وبسایت در برندینگ خردهفروشی هم دیده میشوند.
اگر برندسازی آنلاین بخشی از انواع استراتژی برندینگ شماست (که در عصر حاضر باید هم همینطور باشد) کلید درست انجام دادن آن این است که مطمئن شوید با هویت برند شما کاملا مطابقت دارد. مثلا رفتن از یک وبسایت خنثی و مینیمالیستی به یک بستهبندی شلوغ و پررنگ میتواند مشتری را شوکه کند و حتی او را آزار دهد.
هنگام خلق برند، به مکانهای آنلاین و آفلاینی که قرار است در آن دیده شود فکر کنید. قالب وبسایت و پستهای اینستاگرمتان مشخص است، اما تبلیغات چاپی یا کالایی که مخاطبان هدف دوست دارند چطور؟ به برندهای موردعلاقهتان و جایی که با آنها تعامل دارید فکر کنید، چطور ممکن است آنها از مکان به مکانی دیگر متفاوت اما همچنان ثابت باشند؟
قدم زدن در فروشگاه اپل مانند بالا و پایین کردن صفحه در آیفونتان نیست، اما حس میکنید این دو به نحوی به هم ربط دارند، این همان برندسازی است.
برندسازی آفلاین یا آفلاین برندینگ (Offline Branding)
مشخصا برندسازی آفلاین یکی از انواع برندسازی است که به صورت آفلاین اتفاق میافتد. همانطور برندسازی آنلاین میتواند انواع استراتژی برندینگ شخصی، محصول، شرکتی، فرهنگی و جغرافیایی را شامل شود، برندسازی آفلاین هم میتواند آنها را در بر بگیرد.
کالاها و محصولات چاپی نمونههای برندسازی آفلاین هستند؛ برندسازی خرده فروشی یا برندسازی شخصی در یک جلسه با مشتری یا یک کنفرانس صنعتی هم همینطور. این میتواند شامل لباسها، انتخاب محل برگزاری جلسات، مدل خودروهای شرکت و حتی مارک تجهیزاتی که شما و تیمتان استفاده میکنید هم باشد.
برندسازی فصلی (Seasonal Branding)
بین انواع روش های برندسازی، این مورد بیشتر یک انطباق کوتاه مدت است تا خلق یک نام تجاری از صفر. پذیرش سنتهای فصلی و تعطیلات، یک راه عالی برای این است که یک برند نشان دهد چقدر همهفنحریف و انعطافپذیر است!
تغییر فصل به معنای تغییر سرعت، عادات مختلف خرید و ترجیحات جدید بین مشتریهاست. بنابراین، با توجه به این تغییرات، اعتبار بیشتری پیش مصرفکنندهها کسب میکنید.
تعهد کامل به برندسازی فصلی میتواند خرج زیادی روی دست برندها بگذارد، اما گاهی کوچکترین تغییرات و تزئینها هم حق مطلب را ادا میکند، مثلا ویدئوهای تبلیغاتی یا پیامهای مرتبط در رسانههای اجتماعی. پس از برداشتن این قدمهای کوچک نترسید، گاهی برندهای بزرگ و قدرتمند هم همینکار را میکنند.
کدامیک از انواع استراتژی برند سازی برای شما مناسب است؟
همانطور که میبینید، انواع مختلفی از استراتژی های برندینگ وجود دارد که شرکتها و نهادها از آنها استفاده میکنند. مثلا استارباکس فقط برندسازی خردهفروشی ندارد، آنها تجربهای ثابت در هر فروشگاه خلق کردهاند؛ همچنین، خود را به عنوان مکانی عالی برای کار کردن جا انداختهاند.
به این فکر کنید که چطور میتوانید برندتان را از طریق دو یا چند روش از انواع برندسازی معرفی کنید. شاید برچسبها و طراحیهای چشمنواز برای خودروهای شرکتتان و بستهبندیهایی که شبیه نسخههای کوچک آنها هستند، بهترین راه برای هدایت برند شما باشد، یا شاید اپلیکیشنی که حس قدم زدن در یکی از فروشگاههای فیزیکی شما را تکرار میکند.
با انواع استراتژی برندینگ سروکله بزنید، با آنها کلنجار بروید، و البته مطمئن شوید که از این روند پرپیچوخم و جذاب لذت میبرید. زیرا دقیقا همانموقع است که میتوانید اصالت و شخصیت منحصربهفرد برندتان را پیدا کنید، و “اصالت” قلب هر برند موفق است.
به خدمات برندسازی نیاز دارید؟
به هرکدام از انواع استراتژی برند و بلوکهای سازنده آن نیاز داشته باشید، از طراحی وبسایت گرفته تا طراحی لوگو و هویت بصری برند، میتوانید روی تیم حرفهای «دیجیتالیست» حساب باز کنید.